15:11

3 października 2024 r.;    Imieniny obchodzą: Teresa, Gerard, Bogumił

 

Zdalne lekcje z geografii

DEMART

EDUCARIUM

 
 

EQURS

 

GEOGRAFIA SPOŁECZNO-EKONOMICZNA ŚWIATA
"Geografia przemysłu"

Przemysł chemiczny

Jedną z ważniejszych gałęzi przemysłu przetwórczego jest przemysł chemiczny. Obejmuje on:
  • Przemysł chemii organicznej, który wytwarza głównie półprodukty, do których należą między innymi: etanol, metanol, propylen. Również wytwarza produkty na bazie ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla kamiennego. Rzadziej natomiast produkuje barwniki, włókna syntetyczne, kauczuk czy tworzywa sztuczne. Jest to spowodowane z silną konkurencją towarów, które są sprowadzane z zagranicy np: włókna syntetyczne pochodzące z Azji Południowo- Wschodniej.
  • Przemysł chemii nieorganicznej opierający się na produktach importowanych jak i krajowych. Zaliczyć do nich można produkty wytwarzane na bazie surowców takich jak: sole mineralne, fosforany, siarka.
Przemysł chemiczny można również podzielić ze względu na tonaż produkcji. Obejmuje on przetwórstwo chemiczne, które nie produkuje chemikaliów, ale zamienia, przetwarza w produkty końcowe między innymi przez mieszanie, obróbkę mechaniczną i techniczną. Dzieli się też na wielką chemię produkującą produkty chemiczne oraz półprodukty na wielką skalę liczoną w milionach ton. Wielka chemia obejmuję produkcję paliwa- koks, benzyny, gazów przemysłowych- gaz syntezowy, gazów koksowniczych, tlen, azot jak również składa się z tworzyw sztucznych oraz nawozów sztucznych.
Przeciwieństwem do wielkiej chemii jest chemia małotonażowa, której produkcja wynosi dziesiątki ton. Do chemii małotonażowej zaliczamy: kosmetyki, leki.
Kolejnym kryterium podziału przemysłu chemicznego jest podział ze względu na rodzaj produkowanych wyrobów. Należą do niego: przemysł tworzyw sztucznych, przemysł kwasu siarkowego, przemysł farb i lakierów, przemysł farmaceutyczny, przemysł nawozów sztucznych, przemysł środków czystości, przemysł środków ochrony roślin, przemysł koksowniczy, przemysł petrochemiczny, przemysł sodowy, przemysł włókien sztucznych i syntetycznych.
Następujące kraje: Niemcy, USA, Wielka Brytania, Japonia, Francja, Brazylia, Rosja, Włochy, Ukraina tworzą grupę krajów najbardziej rozwiniętych w przemyśle chemicznym..
W europejskim przemyśle chemicznym w latach 90-tych dało się odczuć istotne zmiany, które były dokonywane przez koncerny między innymi przez transfer kapitału oraz technologii w kierunku rynków wschodzących, które dysponowały tanią siłą roboczą i tanim surowcem. Również wśród producentów wystąpiły tendencje do wzbogacenia struktur wytwórczych o procesy głębokiego przetwórstwa chemikaliów bazowych (metanol, amoniak) do produktów o znacznie wyższych walorach handlowych (pochodne organiczne, tworzywa sztuczne). Między Niemcy, Francję, Włochy, Wielką Brytanię i Holandię zostały podzielone zdolności produkcyjne chemikaliów w Europie. Szacuje się je na ok. 70%. 20% posiadają kraje Europy zachodniej, zaś 10% Europa Centralna i Wschodnia. Kluczem do sukcesu jest bardzo dobra infrastruktura, którą posiadają Niemcy. Francja, Wielka Brytania oraz Holandia mają dobrze rozwinięte zaplecze surowcowe i portowe. Natomiast Hiszpania oraz Belgia posiadają centra produkcji petrochemicznej w Antwerpii i Tarragonie, które dają korzyści ekonomiki skali.
Unia Europejska uzyskała z Azją najwyższą nadwyżkę, której suma wynosi 12 mld Euro. Z krajami ECW nadwyżka ta wynosiła ok. 8 mld Euro, zaś z Ameryką Łacińską 5,5 mld Euro.
Przemysł chemiczny zatrudnia ilościowo najwięcej pracowników w małych przedsiębiorstwach, ale to wielkość produkcji w wymiarze wartościowym pochodzi z dużych firm. Oznacza to, że przewagę liczebną w Unii Europejskiej mają mikroprzedsiębiorstwa, ale pod względem wielkości sprzedaży dominują przedsiębiorstwa duże.
Przemysł  chemiczny Źródło: www.ibngr.edu.pl
Rozwój przemysłu chemicznego w Europie w porównaniu z innymi regionami świata jest hamowany miedzy innymi przez niewystarczający poziom inwestowania oraz wysokie koszty operacyjne. Takie kraje jak: Ameryka Łacińska, Ameryka Północna, Azja, przewyższają w budowie nowych instalacji o światowej skali produkcji Europę.
Przemysł chemiczny w Polsce stanowił ok. 10% wartości sprzedaży przemysłu ogółem w Polsce w 2003 roku. W Polsce zatrudnionych w przemyśle chemicznym jest ok. 200000 osób. Od pewnego czasu przemysł chemiczny w Polsce cechuje powolny, stały wzrost sprzedaży i produkcji.
Miedzy innymi wśród przemysłu chemicznego wyróżnia się:
  • przemysł farb i lakierów: Dębica, Cieszyn
  • przemysł gumowy: Poznań Łódź, Grudziądz
  • przemysł kosmetyczny
  • przemysł farmaceutyczny
  • przemysł środków pomocniczych
  • przemysł przetwórstwa tworzyw sztucznych
  • przemysł kwasu siarkowego: Tarnobrzeg
  • przemysł sodowy: Kraków, Inowrocław
  • przemysł nawozów sztucznych; Gdańsk, Szczecin
  • przemysł włókien sztucznych: Łódź, Toruń
W 2003 roku wśród największych przedsiębiorstw przemysłu chemicznego znalazły się 3 odznaczające się największymi przychodami. Był to Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A. Płock, Grupa „ Lotos” S.A. oraz Polimer-Mosostal.
W Polsce największe przychody dają petrochemia, nawozy i tworzywa sztuczne. Do znaczących można zaliczyć również producentów lakierów i farb. Natomiast pozostałe działy są mniej ważne, mają znaczenie drugorzędne.
Przemysł chemiczny odznacza się dużą wodochłonnością, dlatego też charakterystyczną cechą lokalizacji ośrodków jest koncentracja w dorzeczu Odry i Wisły. Dla ludzi i środowiska gazy, ścieki i odpady są bardzo groźne i niebezpieczne. Polska firmy chemiczne w momencie przystąpienia do Unii Europejskiej musiały spełnić wymagające przepisy unijne w zakresie ochrony środowiska. Branże chemiczne stosują i stopniowo realizują zadania mające na celu zmniejszenie zanieczyszczenia. Aby ich plan zmniejszenia zanieczyszczenia się powiódł powinni podjąć dalsze działania miedzy innymi w zakresie:
  • zmniejszenia ilości szkodliwych odpadów,
  • zmniejszenie emisji płynów oraz gazów do atmosfery,
  • monitorowania wpływu na środowisko,
  • ograniczenie zrzutu ścieków.
Aby polski przemysł chemiczny był wstanie dogonić przemysł chemiczny w Europie trzeba by było stworzenia konkurencyjnych warunków dla polskich firm w tym: wykorzystywanie środków unijnych, zwiększenia znacznie aktywności na forum europejskim, wprowadzenie programu rozwoju, który miałby za zadanie zlikwidowanie deficytu w handlu zagranicznym oraz poprawy infrastruktury i zaopatrzenie w ropę i gaz.

Bibliografia:

  • Geografia Vademecum Matura 2009 wyd. Operon
  • www.pl.wikipedia.org
  • www.naftapolska.com.pl
  • www.ibrgn.edu.pl
  • www.pipc.org.pl

Autor opracowania:

Justyna Wiktorowska
 
 

KONTAKT

mgr SŁAWOMIR DMOWSKI
kontakt@geografia24.eu

GEOGRAFIA - LOGO

SZCZEGÓŁY W ZAKŁADCE: KONTAKT
 

KONSULTACJE (GODZINY DOSTĘPNOŚCI)

TERMINY WAŻNE OD 25 WRZEŚNIA 2023 r.

DLA UCZNIÓW "NORWIDA"

Konsultacje odbywają się w czasie przerw tuż przed lub tuż po swojej lekcji
(fakt udziału należy danego dnia koniecznie wcześniej zgłosić) Oficjalna godzina dostępności wyznaczona została na wtorki od godziny 16.20 (sala 211)

Konsultacje dotyczą:
prac pisemnych - kartkówek, sprawdzianów, testów
(zaliczenia oraz poprawa prac);
konsultacji przedmiotowych z geografii i informatyki
oraz pozostałych spraw szkolnych
(w tym wgląd do prac pisemnych)