08:48

19 marca 2024 r.;    Imieniny obchodzą: Józef, Bogdan, Marek

 

Zdalne lekcje z geografii

GEOGRAFIA24.SELINO.PL

DEMART

EDUCARIUM

 
 

EQURS

GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA
"Źródła i struktura wiedzy o Ziemi"

Klasyfikacja map

Mapa (z łac. mappa - „obrus”) jest to uogólniony obraz powierzchni Ziemi lub jej części, nieba, planety lub innego ciała niebieskiego wykonywany na płaszczyźnie, w skali, według zasad odwzorowania kartograficznego, przy użyciu znaków graficznych. Każda mapa oprócz treści tematycznych powinna posiadać trzy podstawowe elementy: opis skali mapy, siatkę kartograficzną, legendę mapy.. Mapy są podstawowym źródłem wiedzy geograficznej. Posiadają także ogromne znaczenie w różnych dziedzinach działalności człowieka jak np. komunikacja, nawigacja czy planowanie przestrzenne. Mapa ma duże znaczenie dla turysty, gdyż stanowi praktycznie jedyne źródło wiedzy o miejscu, w jakim turysta się znajduje. Zasadami sporządzania i wykonywania map zajmuje się nauka zwana kartografią. Aby mapa mogła powstać należy przenieść siatkę geograficzna elipsoidy obrotowej na płaszczyznę powierzchni. Przeniesienie to nazywamy odwzorowaniem geograficznym.
Przedstawicielami odwzorowań w kartografii są:
a) odwzorowanie stożkowe
Odwzorowanie stożkowe najlepsze jest do przedstawiania obiektów w położeniu normalnym. Idealnie nadaje się do zobrazowania punktów leżących w umiarkowanej strefie szerokości geograficznej (między 30° a 60° szerokości geograficznej północnej i południowej) oraz obiektów o znacznej rozciągłości równoleżnikowej.
Odwzorowanie stożkowe
Odwzorowanie stożkowe
źródło: www.wiking.edu.pl
 
b) odwzorowanie płaszczyznowe (azymutalne)
Odwzorowanie azymutalne najczęściej używane są do ukazania powierzchnie okołobiegunowych. Używane jest również do prezentacji strefy równikowej w położeniu poprzecznym oraz innych stref geograficznych w położeniu ukośnym.
Odwzorowanie azymutalne
Odwzorowanie płaszczyznowe
źródło: www.wiking.edu.pl
 
c) odwzorowanie walcowe
Odwzorowanie walcowe służy głównie do przedstawienia całego świata na jednej mapie w położeniu normalnym. Idealnym przykładem takiego odwzorowania jest mapa stref czasowych.
Odwzorowanie walcowe
Odwzorowanie walcowe
źródło: www.wiking.edu.pl
 
Odwzorowania mogą być konstruowane dla różnych położeń:
Odwzorowania
Różne położenia odnośnie map
źródło: www.wiking.edu.pl
 
Wszystkie mapy geograficzne są bardzo zróżnicowane. Różnią się one od siebie wielkością, skalą, w jakiej dana mapa została wykonana, ilością szczegółów, jakie są na niej zawarte, zasięgiem terytorialnym, zakresem ujętych treści, metodą prezentacji wybranych zjawisk oraz przeznaczeniem. Ze względu na tak duże rozbieżności miedzy jedna mapą a druga najczęściej przyjętymi kryteriami podziału map są:
a) kryterium skali
b) kryterium przeznaczenia
c) kryterium prezentowanej treści
 
1. Podział map ze względu na skalę, w jakiej dana mapa została wykonana
Skala mapy w najprostszej definicji jest to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. W kartografii wyróżniono kilka rodzajów skali.
  • skala liczbowa np. 1: 7500000 – może być stosowana do każdego rodzaju mapy
  • skala mianowana np. 1 cm --- 20 km – podawana dla map wiernoodległościowych lub dla map w dużych skalach
  • podziałka liniowa
Skala mapy
 
  • podziałka polowa np. 1 mm² - 30000 m² - używana tylko dla map wiernoodległościowych i wykonanych w dużych skalach
  • podziałka złożona - wyłącznie do map w małych skalach wykonanych w odwzorowaniach niewiernoodległościowych
Podziałka złożona
 
  • podziałka transwersalna - tylko dla map w dużych skalach i map wiernoodległościowych
Podział:
a) mapy wielkoskalowe, czyli skala mapy jest większa niż  1 : 10 000, a więc np. 1: 2 000
b) mapy średnioskalowe w skalach od 1:10 000 do 1:200 000, np. 1 : 100 000, 1 : 150 000
c) mapy przeglądowe w skalach mniejszych niż 1:200 000, np. 1 : 800 000. 1 : 1 000 000
 
2. Podział map ze względu na kryterium przeznaczenia
Ze względu na przeznaczenie możemy wyróżnić mapy:
a) samochodowe
Fragment mapy samochodowej
Fragment mapy samochodowej
źródło: www.wiking.edu.pl
 
b) turystyczne
Fragment mapy turystycznej Turcji
Fragment mapy turystycznej Turcji
źródło www.kaukaz.pl

 

c) kolejowe
 Fragment mapy kolejowej
Fragment mapy kolejowej
źródło: www.biuletyn.e-gap.pl
 
d) lotnicze
Fragment mapy lotniczej
Fragment mapy lotniczej
źródło: www.schenker.pl

 

e) morskie
Fragment mapy morskiej
Fragment mapy morskiej
źródło: www.sychut.com

 

f) szkolne i  inne
 
3. Podział map ze względu na treść
Ze względu na treść mapy możemy podzielić na dwa podstawowe rodzaje
a) mapy ogólnogeograficzne, czyli mapy , które dają ogólną charakterystykę trenu i elementów geograficznych. Celem takich map jest ukazanie korelacji pomiędzy różnymi geograficznymi elementami środowiska.
Do tej grupy zaliczamy również mapy krajobrazowe i topograficzne.
Fragmenty map topograficznej, krajobrazowej i  ogólnogeograficznej
Fragmenty map topograficznej, krajobrazowej i ogólnogeograficznej
b) mapy tematyczne, czyli mapy, które na swoich kartach ukazują zjawiska służące do rozwoju nauki i prowadzenia badań. Jest to praktycznie najliczniejsza grupa mam. Do tego zbioru należy np. mapa klimatyczna lub opisująca zjawiska geomorfologiczne. Mapy tematyczne zawierają część elementów wspólnych z mapą ogólnogeograficzną. Są to np. zarysy kontynentów czy naniesione na mapę większe miasta.
Rozkład stref klimatycznych jako przykład mapy tematycznej
Rozkład stref klimatycznych jako przykład mapy tematycznej
źródło: www.wiking.edu.pl

 

Mapy tematyczne i ogólnogeograficzne dostarczają nam różnorodnych i niezawodnych informacji, dzięki czemu umożliwiają nam między innymi:
  • poznanie rozmieszczenia zjawisk w przestrzeni
  • interpretację map
  • ukazanie dynamiki zachodzących zjawisk
  • wyjaśnienie zróżnicowania wielkości i skali danego zjawiska
  • wnioskowanie dedukcyjne prowadzące do poszukiwania następstw pewnych zjawisk
  • formułowanie prawidłowości poprzez wnioskowanie indukcyjne
  • wyszukanie zależności przestrzennych między różnymi cechami środowiska
  • porównanie ze sobą wybranych obiektów geograficznych
  • odczytanie zjawisk przedstawionych na mapach
  • ustalenie prawidłowości tych zjawisk
 

Bibliografia:

  • www.wikipedia.pl
  • www.wiking.edu.pl
  • www.geografia.netiz.pl
  • www.geografia1.w.interia.pl
  • www.zszbogatynia.pl
  • Jadwiga Kop, Maria Kucharska; Geografia, podręcznik cz.1
  • Mała Encyklopedia PWN
 

Autor opracowania:

Magdalena Dymińska
 
 

KONTAKT

mgr SŁAWOMIR DMOWSKI
kontakt@geografia24.eu

GEOGRAFIA - LOGO

SZCZEGÓŁY W ZAKŁADCE: KONTAKT
 

KONSULTACJE (GODZINY DOSTĘPNOŚCI)

TERMINY WAŻNE OD 25 WRZEŚNIA 2023 r.

DLA UCZNIÓW "NORWIDA"

Konsultacje odbywają się w czasie przerw tuż przed lub tuż po swojej lekcji
(fakt udziału należy danego dnia koniecznie wcześniej zgłosić) Oficjalna godzina dostępności wyznaczona została na wtorki od godziny 16.20 (sala 211)

Konsultacje dotyczą:
prac pisemnych - kartkówek, sprawdzianów, testów
(zaliczenia oraz poprawa prac);
konsultacji przedmiotowych z geografii i informatyki
oraz pozostałych spraw szkolnych
(w tym wgląd do prac pisemnych)