09:22

29 marca 2024 r.;    Imieniny obchodzą: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy

 

Zdalne lekcje z geografii

GEOGRAFIA24.SELINO.PL

DEMART

EDUCARIUM

 
 

EQURS

GEOGRAFIA SPOŁECZNO-EKONOMICZNA ŚWIATA
"Geografia ludności"

Dynamika i rozmieszczenie ludności świata

Ludność jest ogółem mieszkańców zamieszkujących dane terytorium, np. państwa lub krajów całego świata. Przedmiotem badań demograficznych są trzy cechy takie jak: stan, struktura i dynamika. Stanem ludności określamy liczbę osób zamieszkujących dane terytorium w określonym czasie. Znajomość stanu ludności należy do najważniejszych informacji przy sprawowaniu władzy i regulacji stosunków społecznych. W celu ustalenia stanu ludności stosuje się rożne kryteria administracyjno-prawe, które prowadza do rożnych kategorii ludności, jednak żadna z nich nie jest całkowicie dokładna. Często w innych przypadkach dla określenia ludności definiuje się segmenty takie jak, ludność cywilna, ludność wojskowa w służbie czynnej, ludność czynna zawodowa czy dzieci w wieku szkolnym itp. Stan ludności charakteryzowany jest pod względem stabilności w czasie i dodatni związek z wielkością terytorium. W strukturze ludności wyróżniamy podział na dwie grupy ze względu na kryteria ilościowe (wiek, liczba mieszkańców żyjąca w miejscowości czy liczba osób w gospodarstwie domowym) oraz kryteria jakościowe (wieku, płci, stanu cywilnego, wykonywanych zawodów, wykształcenia, miejsca zamieszkania).
Ważne znaczenie ma podział ludności ze względu na wiek i płeć, ponieważ ma ogromny wpływ na zjawiska demograficzne, warunkuje również zjawiska społeczne. Struktura według wieku kształtuje się pod wpływem czynników takich jak liczba urodzeń i liczba zgonów, czynnik ten charakteryzuje społeczeństwo. Należy skoncentrować się na strukturze wieku ludności, mającej kluczowe znaczenie dla określania zasobów pracy oraz zapotrzebowania na usługi oświatowe i socjalne. Rozrodczość i umieralność w społeczeństwie nie są stałe. W przypadkach, gdy liczba urodzeń i zgonów jest niska, w społeczeństwie jest niewielka liczba dzieci i dominują osoby starsze, takie społeczeństwo nazywane jest społeczeństwem starzejącym się. W drugim przypadku, gdy liczba urodzeń i zgonów jest wysoka, społeczeństwo jest młode. Często prawidłowość taka jest zakłócana przez migracje ludności, które są niezwykle różnorodne ze względu na wiek. Decydująco na strukturę płci wpływają również urodzenia i zgony, ponieważ wśród nowonarodzonych przeważają chłopcy (na 100 dziewcząt przypada około 106 chłopców), natomiast wśród zmarłych kobiet czynnik umieralności jest mniejszy niż w przypadku mężczyzn.
W krajach słabo rozwiniętych w porównaniu z krajami wysoko rozwiniętymi, dominuje grupa wiekowa 0-19 lat, która jest bardzo liczna, zaś grupa wiekowa 65 i więcej lat jest mało liczna. Jest to konsekwencja długotrwałej eksplozji demograficznej, która zasila społeczeństwa tych krajów młodymi rocznikami, jest także powodem niskiej przeciętnej trwania życia (Indie –mężczyźni 55 lat, a kobiety 56 lat). W krajach średnio rozwiniętych oraz w krajach wysoko rozwiniętych odsetek ludności jest dominujący. Ponadto można tam zaobserwować systematyczny wzrost udziału ludności w wieku poprodukcyjnym, będący rezultatem długotrwałej stagnacji niskiej stopy urodzeń i osiągania wysokiej przeciętnej trwania życia (Szwecja – mężczyźni 75 lat, kobiety 80 lat).
W strukturze ludności badając płeć, w krajach słabo rozwiniętych widoczna jest nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet, szczególnie w starszych grupach wiekowych (w Indiach w 1991 r. na 100 mężczyzn przypadały 93 kobiety), natomiast w krajach wysoko rozwiniętych było odwrotnie – nadwyżkę liczby kobiet nad liczbą mężczyzn, różnica wieku była widoczna powyżej 45 roku życia (we Francji w 1992 r. na 100 mężczyzn, przypadało 105 kobiet).
Im starsi ludzie, tym większa przewaga kobiet; zwykle w skali całej ludności liczba mężczyzn i kobiet jest zbliżona, chociaż jest to efekt przeciwstawnych tendencji w różnych grupach wieku. Najbardziej zbliżone do siebie liczebnością obie płci w wieku, w którym ludzie osiągają największą płodność, i ta prawidłowość bywa poważnie zakłócana przez ruchy wędrówkowe. Dynamika ludności, jest to zmienność liczby ludności w czasie, zwykle wyrażana za pomocą miar względnych (miar natężenia) odnoszonych do jednakowych, zwykle corocznych, przedziałów czasu: współczynnika przyrostu rzeczywistego (lub tempa wzrostu) i współczynnika przyrostu naturalnego. Różnica ta między tymi miarami jest zależna od wielkości migracji netto.
Migracje ludności polegają na zamianie miejsca zamieszkania na stałe lub tylko na pewien okres (czasowe, sezonowe). Migracje czasowe mają najczęściej związek z pracą (dojazdy do pracy), nauką czy rekreacją ( wyjazdy turystyczne). Migracje mogą odbywać się w granicach danego kraju lub regionu, czyli migracje wewnętrzne, lub pomiędzy różnymi krajami (regionami) są to migracje zewnętrzne. Przyczynami migracji są zazwyczaj : chęć poprawy bytu materialnego (ekonomiczne), wysiedlenia ludności w podczas i po zakończeniu wojen (polityczne), pielgrzymki do miejsc kultu religijnego (religijne), wyjazdy turystycznych i służbowe.  
Współczesne migracje ludności na świecie wynikają głównie z powodów ekonomicznych.   Różnice w poziomie rozwoju gospodarczego i warunków życia pogłębiają się, widoczne jest to szczególnie między krajami wysoko rozwiniętymi a krajami słabo rozwiniętymi. Różnice te wpływają silnie na migrację ludności z krajów biednych do bardziej rozwiniętych. Skala migracji w regionach mniej rozwiniętych nie jest dokładnie znana, ponieważ w wielu z nich na bieżąco nie prowadzi się statystyk ruchów ludności, a okresowe jej spisy są przeprowadzane bardzo rzadko i nie mają powszechnego charakteru. W krajach rozwiniętych liczba obcokrajowców nie jest również dokładnie znana, ponieważ duża część przyjezdnych pracuje nielegalnie, a pobyty osób, których wyjazdy były zarejestrowane, są często przedłużane  samowolnie. Według danych statystycznych krajów Europy Zachodniej, liczba obcokrajowców przebywających tam stale lub czasowo można oszacować w granicach 15 milionów.
W krajach słabo rozwiniętych odpływ migracyjny wpływa na zmniejszenie rzeczywistej liczby ludności oraz na zwiększenie miejsc pracy na lokalnych rynkach pracy. Niekorzystną stroną migracji dla tych krajów są poważne straty wykwalifikowanej siły roboczej i specjalistów. W krajach dobrze rozwiniętych migracji jest korzystna, ponieważ wpływa na rzeczywisty przyrost ludności.
 
Saldo migracji  zewnętrznych na Świecie w 2004 roku
Saldo migracji zewnętrznych na Świecie w 2004 roku
 
Wynikiem dynamiki przyrostu naturalnego i skali migracji (imigracji i emigracji) są zmiany liczby ludności w poszczególnych krajach (regionach).
Przyrost naturalny ludności to różnica między liczbą urodzeń a liczbą zgonów. Aby osiągnąć porównywalność z innymi krajami, różnica liczby mieszkańców jest przeliczana na 1000 osób, co daje stopę przyrostu naturalnego w promilach. Natomiast przyrost rzeczywisty jest podstawą kategorii demograficznej, uwzględnianą w analizach dynamiki oraz przy zmianach strukturalnych danej zbiorowości, czyli populacji. Saldo migracji ma w praktyce marginalny wpływ na skalę przyrostu rzeczywistego, pomijając sytuacje szczególne takie jak, np. wzmożona migracja w czasie wojny. Dynamika ludności kształtuje się, pod wpływem trzech czynników: umieralności, rozrodczości oraz migracji. Prawidłowością odzwierciedlenia dynamiki ludności jest m.in. adaptacyjność ludności wobec szeroko pojętego środowiska życia.
 
Przyrost rzeczywisty  na świecie w 2004 roku
Przyrost rzeczywisty na świecie w 2004 roku

 

Występują dwa sposoby dostosowania się liczby ludności w czasie do ograniczonych zasobów; z jednej strony, w obliczu silnych zagrożeń środowiska oraz związaną z nimi wysoką umieralnością, występuje stała skłonność do wysokiej rozrodczości i stosunkowo wysokiego przyrostu naturalnego; ludność rośnie systematycznie, ale tylko do pewnego momentu. Jeśli liczba ludności osiągnie wielkość, która przekracza zdolność środowiska do utrzymania ludności, oddziaływują czynniki skłaniające ludność do emigracji lub dochodzi do zwiększenia sie umieralności. Wzrost demograficzny załamuje się, jednak po osiągnięciu pewnego niskiego pułapu zaludnienia następuje powrót do powtarzania sie poprzedniej tendencji i cyklu dynamiki ludności. Sposób dostosowania odpowiada mechanizmowi opisanemu przez teorię ludności Malthusa tak zwany maltuzjanizm.
Drugim sposobem, w jakim liczba ludności dostosowuje się do ograniczonych zasobów, polega na tym, że w limitowanym z natury rzeczy środowisku ludzie dążą do ochrony potencjału własnego regionu. Występuje to w środowisku, które jest szczególnie sprzyjające egzystencji człowieka; w takich warunkach umieralność jest stosunkowo niska, a dążenie do harmonijnej wobec zasobów środowiska dynamiki ludności prowadzi do kontroli rozrodczości, czyli regulacji urodzeń. Przyrost naturalny jest wtedy właściwie stabilny i bliski zeru, a liczba ludności ulega zmianom, które są niewielkie, zarówno w krótkich, jak i w długich przedziałach czasu. Taki mechanizm występuje w zasadzie w populacjach, które przebyły demograficzne przejście. Wśród wielu innych prawidłowości dynamiki ludności można wymienić: sezonowość i cykliczność wzrostu ludności, związaną z porami roku, cyklami ekonomicznymi i innymi okolicznościami. Tłumioną na zasadzie echa (w ciągu życia kilku generacji) zmienność dynamiki ludności pod wpływem jednostkowego zaburzenia (np. kataklizmu wojennego), przemienne falowanie liczebności generacji wyżowych i niżowych ze względu na zmienne warunki na rynku pracy itd.
Prawidłowości stanu, struktury oraz dynamiki ludności były obserwowane w okresie całej historii dziejów ludzkości, jest ona pełna przede wszystkim w zmienności polegającej na przeplataniu się okresów naznaczonych gwałtownymi wahaniami liczby ludności i silnymi zmianami tempa wzrostu, z okresami stabilizacji ludności bądź okresami systematycznego powiększania się. Uderzającą cechą ludności świata jest zjawisko doskonalenia sposobów opanowania środowiska przez człowieka, liczba ludności na świecie rosła niezależnie od głębokich wahań oraz długotrwałych stagnacji. Według orientacyjnych wyliczeń, od początku III tysiąclecia p.n.e. do końca I tysiąclecia n.e. całkowity przyrost ludności wynosił ok. 100 mln. Od tego momentu następowało początkowo stopniowe, a następnie gwałtowne zwiększenie dynamiki tego procesu. W latach 600 n.e., a więc w czasie nieporównanie krótszym, nastąpił wzrost liczby ludności o 300 mln, co spowodowało podwojenie się liczby ludności świata. Liczba mieszkańców Ziemi, wynosząca w roku narodzin Chrystusa w przybliżeniu ok. 250 mln, przekroczyła 6 mld przed końcem10-lecia XX w. Szczególne przyspieszenie wzrostu ludności świata nastąpiło wraz z początkiem XIX w., wiązało się to z upowszechnianiem demograficznego przejścia. Gdyby historię ostatnich 200 lat rozważać biorąc pod uwagę przedziały krótsze (np. okresy 10 -letnie), można by wtedy z łatwością dostrzec, iż w latach 60. zarysowała się tendencja do spadku tempa wzrostu ludności, (chociaż nie liczby ludności).Eksplozją ludnościową nazywa się często gwałtowny, bezprecedensowy w perspektywie dziejów, wzrost liczby ludności w II połowie XX w. (głównie w krajach mniej rozwiniętych).
Rozmieszczenie i tempo przyrostu ludności nie są równomierne na kontynentach Ziemi i nigdy takie nie były, chociaż w historii pod tym względem następowały często duże zmiany.
Wskaźniki przyrostu naturalnego w poszczególnych krajach są bardzo zróżnicowane. W krajach słabo rozwiniętych widoczny jest rozwój demograficzny w bardzo szybkim tempie. W wielu z tych krajów mamy do czynienia z prawdziwą eksplozją demograficzną, w wyniku, której wskaźniki przyrostu naturalnego w ciągu roku przekraczają nawet  20‰.
Przyrost  naturalny w latach 1000 – 2000 n.e
Przyrost naturalny w latach 1000 – 2000 n.e

 

Przyrost  naturalny w latach od 1750 oraz prognoza na rok 2050 w krajach rozwijających  się (niebieskie) oraz w krajach rozwiniętych (czerwone)
Przyrost naturalny w latach od 1750 oraz prognoza na rok 2050 w krajach rozwijających się (niebieskie) oraz w krajach rozwiniętych (czerwone)
 
Gwałtowny spadek stopy zgonów jest tam, skutkiem poprawy szeroko rozumianych warunków bytu ludności, jak również korzystnych zmian w strukturze wieku populacji, zachodzących pod wpływem długotrwałego utrzymywania się wysokiej ilości narodzin. Rezultatem jest to, że w wielu krajach słabo rozwiniętych wskaźniki umieralności kształtują się na znacznie niższym poziomie niż w krajach bogatych.  Poprawę warunków życia ludności w krajach słabo rozwiniętych można przypisać stosowaniu szczepień ochronnych oraz osiągnięciom „zielonej rewolucji”, która spowodowała przewrót w rolnictwie początkowo krajów Azjatyckich, a następnie Afrykańskich i Ameryki Łacińskiej. 
W latach 60-tych i 70-tych podejmowano na tych obszarach wysiłki na rzecz rozbudowy systemów melioracji i nawadniania, zwiększenia zużycia nawozów sztucznych oraz rozpowszechnienia nowych odmian zbóż i innych roślin alimentacyjnych. W rzeczywistości osiągnięto tam ogromny wzrost produkcji żywności, umożliwiający poprawę wyżywienia. Przyśpieszyło to również przyrost naturalny, wywierając znaczny wpływ na spadek ilości zgonów, przy utrzymującej się wysokiej ilości urodzeń. Zdumiewające efekty „zielonej rewolucji” zostały, zatem szybko zneutralizowane. W wielu krajach słabo rozwiniętych wystąpiły ponowne niedostatki żywności, często poważniejsze od poprzednich, gdyż dotyczące o wiele większej liczby ludności. Poprawa warunków życia okazała się, zatem zbyt krótkotrwała, by mogła wpłynąć w większym stopniu na zmianę tradycyjnego podejścia społeczeństw tych krajów do problemów rozwoju demograficznego.  
Wysoka ilość narodzin w krajach słabo rozwiniętych wynika głównie ze względów demograficznych i kulturowych, a w szczególności:  z dużej prężności rozrodczej przeciętnie bardzo młodej ludności (stosunkowo dużo kobiet jest w wieku rozrodczym). Powszechnie zaakceptowano tam model rodziny wielodzietnej. Rodziny te, pozostają pod silnymi wpływami religii oraz kościoła, które zazwyczaj popierają wielodzietność, jako wartość nadrzędną, jednak z braku dostępu do środków antykoncepcyjnych, ograniczonych możliwości aborcji i ogólnie słabej znajomości specyfiki cyklu rozrodczego u kobiet, oraz z niskiego standardu życia i związanego z tym niskiego poziomu kultury społeczeństwa.  
Z powyższych informacji wynika, że możliwości skutecznego przeciwdziałania eksplozji demograficznej w krajach słabo rozwiniętych są znacznie ograniczone. Z tego względu należałoby działać na rzecz obniżenia stopy urodzeń, a oznacza to konieczność przełamania wielu stereotypów kulturowych. 
Skutki eksplozji demograficznej w krajach słabo rozwiniętych są powszechnie odczuwalne w takich dziedzinach jak: ekonomia, polityka i życie społeczne. W przypadku płaszczyzny ekonomicznej można rozpatrywać jej wpływ na konsumpcję i możliwości rozwojowe. Przyrost liczby ludności w tempie równym lub niewiele tylko mniejszym niż przyrost dochodu narodowego powoduje stagnacje stopy życiowej społeczeństwa. W prawdzie w niektórych krajach widoczna jest  jej poprawa, ale zazwyczaj ma ona charakter koniunkturalny, spowodowany lepszymi plonami w rolnictwie. Fundusz konsumpcji w tych krajach nie przekracza często nawet 150-250 dolarów na mieszkańca, co wystarcza na zakup „dóbr wyższego rzędu”, w rezultacie, czego popyt na produkty przemysłowe oraz różnego rodzaju usługi jest znikomy, jest to jedna z głównych przyczyn niedorozwoju tych gałęzi gospodarki w krajach słabo rozwiniętych. 
Przy niskim dochodzie narodowym na mieszkańca, nawet ta nie bardzo wyszukana konsumpcja musi pochłaniać jego większość (np. w 1992r. w Etiopii- 98%, Egipcie-83%, Indiach-75%, Nigerii-69%). Na cele rozwojowe pozostaje, więc niewielki odsetek środków, co tłumaczy tak niską dynamikę rozwoju krajów słabo rozwiniętych i ciągle odczuwany przez niedostatek kapitałów. Należy również dodać, iż te skromne środki pochłania w znacznej mierze rozwój rolnictwa, niezbędny dla powiększenia produkcji żywności w stałej presji demograficznej. Gospodarka utrwala, zatem swoją nieracjonalną strukturę produkcji, powiększa proporcjonalnie tradycyjne działy.
Problemy gospodarcze i społeczne współczesnego świata są spowodowane głównie ze względu na szybki wzrost liczby ludności. Tyczy sie to zwłaszcza krajów takich jak: Azja, Afryka czy Ameryka Łacińska. W latach 1971-1993 liczba ludności świata zwiększyła się aż o 51%. Dynamika jej zmian na poszczególnych kontynentach była jednak bardzo zróżnicowana. 
Liczba ludności Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji wzrastała i wzrasta bardzo szybko, podczas gdy w Europie, Ameryce Północnej i Oceanii można zaobserwować wyraźny przestój rozwoju demograficznego. W rezultacie odsetek ludności zamieszkałej na tych trzech kontynentach obniżył się z 19% do niecałych 15%.Przeważająca część ludności świata znajduje się na trzech wielkich obszarach, czyli w Azji Południowo-Wschodniej, Europie Zachodniej i Środkowej, a także w rejonie Wielkich Jezior i Wybrzeża Atlantyku w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie. Szacuje się, że w sumie zamieszkuje te obszary około 70% całej ludności. W związku z całkowitą dominacją ludności Azji Południowo-Wschodniej można powiedzieć, że osadnictwo wiąże się przede wszystkim z obszarami klimatu monsunowego strefy zwrotnikowej, podzwrotnikowej oraz umiarkowanej. W Europie, Ameryce Północnej, Ameryce Południowej i Oceanii ludność osiedliła sie głównie na obszarach strefy podzwrotnikowej oraz umiarkowanej. Szczególnie duże koncentracje ludności na wymienionych obszarach występują na terenach Niziny Chińskiej, w delcie Gangesu i Brahmaputry, południowej części Honsiu, krajach Beneluksu, Zagłębiu Ruhry, na Nizinie Padańskiej oraz w Stanach Zjednoczonych. W Krajach słabo rozwiniętych największe koncentracje są nadal związane z dogodnymi warunkami dla rozwoju rolnictwa (Nizina Chińska, Jawa, delta Gangesu, delta Nilu), natomiast w krajach wysoko rozwiniętych np. w Stanach Zjednoczonych, Japonii i Europie Zachodniej z kształtowanymi okręgami przemysłowymi.
 
Populacja na Świecie
Populacja na Świecie

 

Afryka. Ludność. Od 1950 liczba ludności Afryki wzrosła w przybliżeniu czterokrotnie — do 869 mln mieszkańców, w 2004, co stanowiło 13, 6% ludności świata; przyrost naturalny najwyższy na świecie, ponieważ ok. 24‰ rocznie; w większości krajów afrykańskich udział ludności w najmłodszej grupie wiekowej (do 19 roku życia) stanowi ponad 50% całej populacji; ze względu na AIDS (zarażonych wirusem HIV jest ok. 25, 4 mln osób), przez malarię maleje przeciętna długość życia z 53 lat (1996) do 47 lat (2005); zjawisko to najsilniej występuje zwłaszcza w krajach Afryki Południowej, np. w Botswanie długość życia zmniejszyła się z 65 lat (w latach 1985–90) do niecałych 34 lat (w latach 2000–2005), w Lesotho z 56 lat do 34 lat, w Suazi z 57 lat do 33 lat. rozmieszczenie ludności w Afryce jest bardzo nierównomierne; średnia gęstość zaludnienia wynosi 29 mieszk. na km², a największa (ponad 1200 mieszk. na km²) występuje w dolinie Nilu w Egipcie, stosunkowo wysoka jest w południowej Nigerii (100–300 mieszk. na km²), nadmorskiej strefie Maghrebu, regionie górniczo-przemysłowym Witwatersrand w RPA. Obszarami prawie bezludnymi są: większa część Sahary, pustynia Namib, kotlina Kongo i Kalahari. W miastach mieszka ok. 37% całej ludności (Afryka jest najsłabiej zurbanizowanym kontynentem świata). Największy odsetek ludności miejskiej (50% i więcej) jest w: Kongo, RPA, Algierii, Tunezji.
Azja. Ludność. W latach 1950–2004 liczba ludności Azji wzrosła prawie trzykrotnie z 1, 4 mld nawet do 3, 9 mld (stanowi 60, 7% ludności świata). Azjatycką części Rosji zamieszkiwało ok. 32 mln osób. W Azji bardzo wysoki jest przyrost naturalny: 28‰ rocznie w latach 70. i ok. 17‰ na pocz. XX wieku. Nadal pozostaje wysoki w krajach południowo-zachodniej Azji (do 34, 5‰ w Jemenie), stosunkowo niski jest w Chinach (6, 2‰) i bardzo mały w Japonii (0,5‰). W strukturze wiekowej większości krajów duży (udział stanowią dzieci (do 14 lat), bo aż 40–46%, najmniejszy jest w Chinach, Japonii, Singapurze (13–16%). W Azji występuje nierównowaga płci, widoczna jest liczebna przewaga mężczyzn nad kobietami, związane jest to miedzy innymi z kulturą. Przeciętna długość życia wynosi ok. 67 lat. (największa w Singapurze, bo ponad 81 lat, najkrótsza zaś w Afganistanie niespełna 43 lata). Azja jest najgęściej zaludnioną częścią świata, wynosi 88 mieszk. na 1 km², Stopień urbanizacji krajów azjatyckich jest niski (ok. 37%). W krajach rozwiniętych gospodarczo takich jak: Japonia, Izrael, Korea Południowa, Singapur wynosi od 80 do 100%.
Europa. Ludność. Europę zamieszkuje 694 mln osób (2004) w 43 państwach. Wraz z azjatycką częścią Rosji liczba osób wynosi 726 mln, co stanowi 11, 4% ludności świata. Gęstość zaludnienia wynosi 66 mieszk. na km², największą gęstość zaludnienia ma Monako (16 718 mieszk. na km²), Gibraltar (4500 mieszk.), Malta (1273), Wyspy Normandzkie (774), San Marino (482), a także Holandia (382) i Belgia (342), najmniejszą mają natomiast: Islandia, Norwegia i Finlandia (3–16 osób na km²); przyrost naturalny w europie jest niski (ok. 2 ‰), w 18 państwach jest ujemny (najniższy na Ukrainie − 5,9‰, Rosji, Łotwie i w Bułgarii), najwyższy zaś w Albanii (prawie 10‰) i Irlandii (6,6‰). W europie występuje stosunkowo długa przeciętna trwania życia (ok. 78 lat), niewielki udział dzieci i młodzieży, duży natomiast ludzi starych w całej populacji.
Ameryka Południowa. Ludność. Amerykę Południową zamieszkuje 367 mln mieszkańców, czyli 5, 8% ludności świata (2004). W latach 1950–2004 liczba ludności wzrosła ponad trzykrotnie w wyniku bardzo wysokiego przyrostu naturalnego, od ok. 30‰ w latach 50. i 60. do ponad 20‰ na pocz. XXI w. Ponad 40% mieszkańców Ameryki Południowej nie przekracza 19 roku życia, w strukturze płci przeważają kobiety. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 21 mieszk. na km², nierównomierne rozmieszczenie ludności, obszary bezludne głównie na Niz. Amazonki i w Andach Patagońskich; najgęściej zaludnione zaś są wschodnie wybrzeża; ponad 3/4 ludności mieszka w miastach, co stanowi 75% mieszkańców
Ameryka Północna. Ludność. W latach 1950–2004 liczba ludności Ameryki Północnej wzrosła ponad dwukrotnie do 512 mln mieszk. (tj. 8% ludności świata). Można zauważyć zróżnicowany przyrost naturalny: 6‰ w Kanadzie, Kubie, USA, 27–23‰ w Gwatemali, Haiti, Hondurasie; średnia gęstość zaludnienia wynosi 21 mieszk. na km² (Kanada — ok. 3 mieszk. na km², Belize ok. 13 mieszk., Barbados 619 mieszkańców i Bermudy 1226 mieszkańców). Znaczne obszary są bezludne, zwłaszcza na północy. Przeciętna długość życia w Kanadzie to nieco ponad 80 lat, na Kajmanach niespełna 80 lat, w USA prawie 78 lat, a najkrótsza jest na Haiti gdzie wynosi niecałe 53 lata.
Australia. Ludność: W 2003 obszar Australii zamieszkiwało około 20 mln osób. W 1788 liczbę ludności rdzennej, czyli Aborygenów szacowano w granicach 300 tys. osób (wg ostatnich badań archeologicznych liczba rdzennej ludności wynosi ok. 750 tys.); w ciągu 145 lat nastąpił katastrofalny spadek tej ludności (do 67 tys., 1933); na przeł. XX i XXI w. ludność rdzenna stanowiła ok. 1, 5% całego społeczeństwa (ok. 260 tys.) . Współczesne społeczeństwo australijskie wykształciło się w wyniku imigracji; ludność Australii była w większości pochodzenia brytyjskiego (było to wynikiem wprowadzenia w II poł. XIX w.  przepisów utrudniających imigrację lub zabraniających napływu do Australii ludności nie brytyjskiej. Później warunki te się zmieniły, ze względu na korzystne warunki prawne. W Australii Chrześcijanie stanowią 68% ogółu ludności (2001), katolicy 27%, anglikanie 21%, a unitarianie 6,7%; spośród innych wyznań najliczniejszymi religiami są: buddyzm (1,9%), muzułmanizm (1,5%) i  judaizm (0,4%). Przyrost naturalny wynosi ok 4,6‰ (2005).  Liczba imigrantów utrzymuje się rocznie w granicach ok. 20,4%. Ludność Australii jest młodsza niż w większości krajów Europy, ponieważ średnia wieku wynosi 36,9 lat, grupa poniżej 29 lat stanowi w przybliżenie 41% ogółu ludności; przeciętna długość życia zwiększyła się do 77,6 lat w przypadku mężczyzn i do 83,5 lat w przypadku kobiet. Australia jest to najsłabiej zaludniony kontynent na świecie; 75% ludności mieszka na południe od linii Newcastle –Adelaide (tj. 9% pow.); największą gęstość zaludnienia jest dla obszarów: Wiktoria (20,1 osób/km²) i Austral. Terytorium Stołeczne (120 osób/km² ). Australia jest najbardziej zurbanizowanym kontynentem, odsetek ludności miejskiej wynosi ponad 90% (2003); od 1971 tempo wzrostu ludności miejskiej stale maleje; 1967–86 odsetek ludności na obszarach rolnych zwiększył się z 13,5% nawet do 17,5%; migracje do regionów słabo zaludnionych są związane głównie z rozwojem górnictwa i hodowli bydła.
Oceania. Ludność. Liczba mieszkańców wynosi12, 5 mln (2004) i stanowi 0, 2% ludności świata. Ponad 1/2 to ludność rdzenna posługująca się bardzo licznymi językami, klasyfikowanymi w 3 grupach. Rdzenną ludność stanowią w 56% Papuasi, w 26% Melanezyjczycy (gł. mieszkańcy Papui-Nowej Gwinei, Fidżi, Wysp Salomona, Vanuatu, Nowej Kaledonii) i Mikronezyjczycy (gł. Tungarowie), 16,5% Polinezyjczycy (Maorysi, Samoańczycy, Hawajczycy, Tongatańczycy, Tahitańczycy) oraz ok. 1,5% to ludność Czamorro i Palau (z grupy tagalskiej). Ludność Oceanii jest bardzo młoda, największy odsetek dzieci i młodzieży mają: Samoa, Wyspy Salomona i Wyspy Marshalla, około 2100 wysp jest zamieszkiwanych. Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne; najgęściej zaludnione są państwa takie jak: Nauru (527 mieszk. na km²) i Tuvalu (403), najsłabiej: Papua-Nowa Gwinea (13), Nowa Zelandia (15), Wyspy Salomona (16) i Vanuatu (18)
 

Bibliografia:

Obrazy:
  • http://blog.lib.umn.edu/eling002/architecture/world-population.jpg
  • http://www.geographyalltheway.com/igcse_geography/population_settlement/population/imagesetc/world_popn_dist.gif
  • http://oceanworld.tamu.edu/resources/oceanography-book/Images/WorldPopAfter1000.gif
  • http://www.dziennik.pl/files/archive/00157/AP070917019948_157961g.jpg
literatura:
  • http://www.sciaga.pl/tekst/16393-17-rozmieszczenie_ludnosci_na_swiecie
  • http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4019494
  • http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4019441
  • http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4019171
  • http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4019545
  • http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4019392
  • http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4019291
  • http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4019262
  • http://www.sciaga.pl/tekst/21359-22-rozwoj_demograficzny

 

Autor opracowania:

Piotr Michalczak
 
 

KONTAKT

mgr SŁAWOMIR DMOWSKI
kontakt@geografia24.eu

GEOGRAFIA - LOGO

SZCZEGÓŁY W ZAKŁADCE: KONTAKT
 

KONSULTACJE (GODZINY DOSTĘPNOŚCI)

TERMINY WAŻNE OD 25 WRZEŚNIA 2023 r.

DLA UCZNIÓW "NORWIDA"

Konsultacje odbywają się w czasie przerw tuż przed lub tuż po swojej lekcji
(fakt udziału należy danego dnia koniecznie wcześniej zgłosić) Oficjalna godzina dostępności wyznaczona została na wtorki od godziny 16.20 (sala 211)

Konsultacje dotyczą:
prac pisemnych - kartkówek, sprawdzianów, testów
(zaliczenia oraz poprawa prac);
konsultacji przedmiotowych z geografii i informatyki
oraz pozostałych spraw szkolnych
(w tym wgląd do prac pisemnych)