Rolnictwo, dziedzina gospodarki obejmująca uprawę ziemi i roślin oraz hodowlę zwierząt.

Słownik języka polskiego PWN

Wielkości gospodarstw rolnych

Polskie rolnictwo jest podzielone na pewne sektory własnościowe:

1. sektor państwowy,

• 76% powierzchni ziem będących w użytku rolników przypada na gospodarstwa prywatne. Nie zajmują one zbyt dużych obszarów, średnia wielkość tego gospodarstwa wynosi 5,8 ha użytków rolnych. Największe obszary tych gospodarstw występują w województwach  północnych. Natomiast najmniejsze gospodarstwa znajdują się na Podkarpaciu i w Karpatach.

2. sektor spółdzielczy,

• 20% powierzchni gruntów przypada na gospodarstwa państwowe. Najwięcej tych ziem znajduje się w części północnej i zachodniej kraju, a w nieco mniejszym udziale w części południowo-zachodniej. Średnia wielkość gospodarstwa państwowego wynosi nieco ponad 2 tyś. ha.

3. sektor prywatny.

• 4% gruntów przypada natomiast na sektor spółdzielczy. Najwięcej spółdzielni rolnych znajduje się w Polsce środkowo-zachodniej. Średnia wielkość gospodarstwa spółdzielczego mieści się w granicach 350 ha.

Obraz pola uprawnego po żniwach

Na rolnictwo składa się:

• uprawa, hodowla roślin

• chów, hodowla zwierząt

• rybołówstwo

• rybactwo śródlądowe

• sadownictwo

• pszczelarstwo

Tereny polskie są dość ubogie w dorodne ziemie. Nasze terytorium nie jest przystosowane do wysokiego, owocnego rolnictwa. Polskie ziemie są dość zróżnicowane na wielkim obszarze. Same warunki do uprawy są określane jako mało sprzyjające.

Do najżyźniejszych należą:

• czarnoziemy: wyżyna Sandomierska, Lubelska, Roztocze.

• czarne ziemie: Kujawy, Nizina Wielkopolska.

• mady: Żuławy Wiślane.

• rędziny: Wyżyna Krakowsko- Częstochowska, Niecka Nidziańska.

1. Uprawa, hodowla roślin

Pszenica - gatunek zboża z rodziny wiechlinowatych należy do głównych zbóż chlebowych. Zastosowanie w przemyśle spożywczym(mąka ,kasza) , hodowli zwierząt (otręby , słoma) oraz w medycynie (skrobia). Zajmuje 19% powierzchni zasiewów obszary intensywnych upraw pszenicy to : Nizina Śląska i Przedgórze Sudeckie, Wyżyna Lubelska, Kujawy, Żuławy Wiślane, Podkarpacie

Żyto - rodzaj roślin jednorocznych, dwuletnich lub wieloletnich z rodziny wiechlinowatych. Zastosowanie ,roślina zbożowa oraz ziarniaki służą do otrzymywania alkoholu etylowego . Jest to roślina odporna na mrozy, ma bardzo dobrze wykształcony system korzeniowy dlatego można je uprawiać przede wszystkim na glebach lekkich. Zajmuje podobnie jak pszenica ok. 19% powierzchni zasiewów. Obszary występowania upraw: Nizina Mazowiecka, Podlasie, wschodnia Wielkopolska

Jęczmień -  uprawiany głównie jako zboże paszowe. Wykorzystywany przede wszystkim w przemyśle browarnianym, potrzebuje urodzajnych gleb i łagodnego klimatu. Zajmuje 8,1% powierzchni zasiewów, obszary intensywnych upraw: Nizina Śląska i Przedgórze Sudeckie, Kujawy, Żuławy Wiślane oraz na Pojezierzu Pomorskim i Mazurskim

Owies -  uprawiany głównie jako zboże paszowe dla koni, potrzebuje dużo wilgoci, zajmuje 4,6% powierzchni upraw, ziarno jego używane jest na paszę oraz do wyrobu kasz oraz płatków

Owies

Pszenżyto -  zajmuje 4,8% powierzchni upraw, rodzaj zboża powstały przez człowieka skrzyżowany z dwóch gatunków żyta i pszenicy. Posiada wysoką zawartość białka, może służyć jako pasza dla bydła.

Buraki cukrowe -   zajmują 3% ogólnej powierzchni zasiewów  Potrzebują urodzajnych gleb oraz dużo ciepła i wilgoci; ponadto wymagają intensywnego nawożenia, częstego okopywania i odchwaszczania. Najczęściej uprawy buraka cukrowego są zlokalizowane w pobliżu cukrowni. Produkty uboczne takie jak liście, wysłodki czy melasy wykorzystuje się do produkcji pasz, drożdży, spirytusu czy też środków chemicznych

Z nasion rzepaku i rzepiku wytłacza się olej jadalny i techniczny. Zajmują 4,7% ogólnej powierzchni zasiewów. Wymagania do uprawy rzepaku: żyzne gleby i stabilne warunki klimatyczne, natomiast rzepik jest bardziej odporny na niesprzyjające warunki klimatyczne. Rzepik wykorzystuje się jako roślina lecznicza, natomiast rzepak

2. Chów, hodowla zwierząt

Do bydła zalicza się zazwyczaj krowy mleczne, jałówki, i cielęta. Chów bydła jest bardzo czasochłonny i wymaga systematyczności. Przy Krowach mlecznych, trzeba uważać ponieważ niedokładne wydojenie lub zły wybór paszy zwykle kończy się zapaleniem wymienia.  Ilość bydła w Polsce wynosi ok. 7,3 mln sztuk. Najwięcej sztuk jest w woj. podlaskim, oraz w woj. Małopolskim. Najmniej natomiast bydła występuje w woj. lubuskim i zachodniopomorskim. Bydło hoduje się dla mięsa i mleka i skóry. Mięso wołowe stanowi 7% ogółu mięsa produkowanego w Polsce. Produkcja mleka w Polsce w roku ubiegłym wynosiła 12 mln litrów. Przeciętna wydajność krowy mlecznej wynosi 4600l.

Do trzody chlewnej zaliczane są tuczniki, maciory oraz prosięta. Hodowanie trzody chlewnej jest dość trudne. Populacja trzody chlewnej w ubiegłym roku wynosiła 17,9 mln sztuk. Trzodę chlewną hoduje się przeważnie dla mięsa i tłuszczu. Produkcja mięsa wieprzowego wyniosi ok 2150 tys, Ton. Jest to najczęściej spożywane mięso. Na 2 mieszkańców w Polsce przypada 110 kg wyprodukowanej wieprzowiny.

Owce są hodowane w Polsce rzadko. Ich ilość wynosi ok. 500 tys. sztuk. Najwięcej owiec występuje w woj. śląskim i małopolskim. A najmniej natomiast w woj. mazowieckim i opolskim. Owce produkuje się przeważnie dla mięsa i wełny. Z Przecietnej owcy otrzymuje się ok. 3,6 kg wełny na rok

Do drobiu zaliczane są kury, gęsi, kaczki, indyki. Drób jest najczęściej hodowanym zwierzę . Praktycznie w większości polskich gospodarstw hodowane są kury. Liczbę wszystkich kur w Polsce szacuje się na mniej więcej 51 mln sztuk. Największa ilość występuje w woj. Najniższy poziom kur występuje w woj. warmińsko-mazurskim i podlaskim. Drób hoduje się głównie dla mięsa, jaj i pierzy. W bieżącym roku kury zniosły 7,7 mld ton jaj. Średnia wydajność kury wynosi 280 jaja/rok.

Zobaczyć pracującego konia na polu jest w dzisiejszych czasach trudno. Ich ilość wynosi ok. 500 tys. sztuk,. Najwięcej koni jest w woj. podkarpackim, małopolskim i świętokrzyskim. Najmniej w woj. lubuskim i zachodnio-pomorskim. Konie hodowane są głównie jako siła pociągowa, oraz do celów rekreacyjnych, oraz czasami dla mięsa.

Kozy są dość rzadko hodowane w Polsce. Ich ilość w roku 2008 wynosiło ok. 200 tys. sztuk. Kozy są hodowane w szczególności dla mięsa i mleka (produkuje się z niego np. oscypki.

3. Rybołówstwo

W Polsce piecze nad rybołówstwem morskim prowadzi Morski Instytut Rybacki który znajduje się w Gdyni. Najważniejsze polskie porty rybackie na wybrzeżu znajdują się:

• Świnoujściu

• Dziwnowie

• Mrzeżynie

• Dźwirzynie

• Kołobrzegu

• Darłowie

• Ustce

• Rowach

• Łebie

• Gdańsku

• Gdyni

• Helu

• Władysławowie

• Jastarni

W Polsce znajduje się 59 portów i przystani rybackich. Główne gatunki które są  poławianie w polskiej strefie to: szproty (60 000 ton w 2007 r.), dorsze, śledzie (22 000 ton w 2007 r.), łososie i trocie (140 tys. sztuk w 2007 r.), flądry (7 500 ton)i oraz inne takie jak sandacz, leszcz, okoń, płoć. Połowy ryb wykonuje 1,5 tysiąca łodzi i kutrów rybackich.

4. Rolnictwo ekologiczne w Polsce

Sposoby gospodarowania naturalne nazywane są rolnictwem ekologicznym. Za rolnictwo ekologiczne uważa się wszelką zrównoważoną działalność produkcji roślinnej i zwierzęcej w gospodarstwie rolnym wykorzystując tylko naturalne środki uprawy zarówno pochodzenia biologicznego jak i mineralnego. Jako cel przewodni rolnictwa uważa się osiągi plonów o jak najmniejszym użyciu środków chemicznych. Kieruje to do: pojmowania roli ekologicznej jako ekosystemu mającego pozostać w równowadze inaczej zachowaniu takich wartości jak ; czysta woda, gleby i krajobraz; drugim celem jest otrzymanie płodów najwyższej jakości podobnych do tych powstających w środowisku naturalnym, tam gdzie człowiek nie ma żadnego udziału.

Bibliografia:

• Geografia na czasie. Geografia Polski. Podręcznik. Zakres rozszerzony

• www.eioba.pl

• agrolis.plagrolis.pl – strona rolnicza

• Słownik języka polskiego PWN

Autor opracowania:

Marcin Kopak